понедельник, 14 сентября 2009 г.

Навбати аввал – ислоҳоти маориф

Ба фикри камина вазифаи асосии мактаби таълими ҳамагонӣ ба шогирдон омўзонидани дуруст фикр карда тавонистан аст. Дигарон вазифаи асосии мактабро аз таълиму тарбия иборат медонанд ва гумон мекунанд, ки кори таълиму тарбияро хуб ба роҳ монда бошанд, шогирдон дуруст фикр карда метавонанд.

Ин фикр қисман дуруст мебошад, зеро фанҳое ҳастанд ақлонӣ чун математика ва ё шоҳмотбозӣ, ки низ ба ривоҷи акл мусоидат мекунанд.

Дуруст фикр карда тавонистанро асосан мантиқу фалсафа меомўзонад.

Дар мактаби ҳозира тадриси чунин фанҳо нест. Муаммои мактаби таълими ҳамагонӣ аз се бахш иборат аст.

1. Китобҳои фаннии дарсии алтернативии ҳар як фан.
2. Мактабҳои хусусӣ ва мактабҳои талабагони боистеъдод.
3. Омўзгорони пурдони боистеъдод.
4. Барномаи таълимии пешрафтаи ҷаҳонӣ.

Дар баъзе кишварҳои собиқи шўравӣ барои рафъи фарқи байни мактабҳои собиқи меросии шўравӣ ва замони истиқлол ба усули аврупоӣ гузаштанд. Дар мактаби таълими ҳамагонӣ таҳсили 9-соларо пазируфта давоми таълимро дар литсей ва колеҷҳо муқаррар карданд. Имтиҳони қабул ба мактаби олӣ пурра тестӣ гардид, то ки гирифтани баҳо дар имтиҳон ба субъективизми муаллими имтиҳонгиранда вобаста набошад.

Аммо ҳаннотон дар имтиҳони тестӣ роҳҳои дигаре пайдо карда ришвахориро ривоҷи бештаре доданд.

Ҳоло маълум гардида истодааст, ки дар ин масъала то адолат ҷорӣ нагардад, ба донишкадаву донишгоҳҳо камсаводон бештару босаводон камтар дохил шудан мегиранд. Дар натиҷа ба мактабҳои таълими ҳамагонӣ боз ҳам муаллимони камсавод меоянд.

Вақти он расидааст, ки усули нави имтиҳони умумии давлатие, ки Русия ҷорӣ кард, омўхта шавад ва қабул гардад.

Агар ба мактаби олӣ талабагони боистеъдоди аълохону хубхон дохил шуда натавонанд, ин ҳол шавқи талабагони мактабҳои таълими ҳамагониро дар омўзиши фанҳо мекушад, кори маориф фалаҷ мешавад.

Системаи маорифро бояд чунин сохт, ки ҳама кўдакони боистеъдод тавонанд илму тарбияи замонавӣ бигиранд. Барои кўдакони вундеркинд синфи алоҳида бояд кушод. Вундеркиндҳоро аз чорсолагиашон сар карда таълим бояд дод.

Устод Айнӣ дар чорсолагӣ ба мактаб рафта буд.

Вундеркиндҳоро бе имтиҳон ба мактаби олӣ қабул кардан лозим, давлат барои онҳо бояд хўроку либоси бепул диҳад, онҳоро рағбатнок созад.

Бачаҳои фавқулодда боистеъдодро чида гирифта аз ҳисоби давлати Тоҷикистон барои идомаи таълим ба хориҷа фиристанд, онҳо ҳатман инсонҳои бузурге хоҳанд шуд, ки баробар ба як миллион нафар ба кишвар нафъ хоҳанд овард.

Дусад марди доно беҳ аз сад ҳазор.

Илми адабиётшиносӣ низ лозим аст, аммо дар барномаи дарсӣ он набояд ҷои адабиётро бигирад. Дар мактаб бояд асосан адабиётро омўхта, бештар насру назмро аз бар кард. Таърихро низ асосан аз рў манбаъҳои аслӣ ё хрестоматияҳо бояд омўзонд.

Шумо оид ба ин масъалаҳо чӣ фикр доред?

Комментариев нет: